Irena Skowron - Adwokat Kancelaria

Często możemy usłyszeć pytanie czy warto skorzystać z instytucji umowy przedwstępnej przy dogadywaniu warunków różnego rodzaju umów. Wszystko zależy od tego jaki interes chcemy zabezpieczyć i czy ponosimy ryzyko w sytuacji gdyby jednak do zawarcia umowy przyrzeczonej nie doszło.

Umowa przedwstępna uregulowana jest w przepisach kodeksu cywilnego. Przyjrzyjmy się treści art. 389 k.c. oraz art. 390 k.c.

Art. 389. § 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do
zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne
postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie
został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym
przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony
są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła
inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła
stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej
nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej
zawarcia.

Art. 390. § 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej
uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą
poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą
w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których
zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy,
strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od
dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie
zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się
z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.

Przytoczone przepisy wskazują jasno, że umowa przedwstępna już powinna zawierać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej. Sprecyzowane są także terminy zawarcia takiej umowy oraz wskazany sposób działania w sytuacji gdyby do zawarcia umowy przyrzeczonej nie doszło.
W umowie przedwstępnej, która wymaga od jednej ze stron wpłacenia określonej kwoty pieniężnej należy zwrócić baczną uwagę na sformułowanie zadatek i zaliczka. Ta druga jest zaliczką na poczet ceny i w razie nie zawarcia umowy przyrzeczonej podlega zwrotowi. Zadatek zaś upoważnia strony do jego zatrzymania bądź uiszczenia w podwójnej wysokości (w zależności po której ze stron się znajdujemy, przyjmującego płatność czy płacącego zadatek).

Zwróćmy baczną uwagę także na terminy przedawnienia umowy przedwstępnej.

Pamiętajmy, umowa przedwstępna to nasza deklaracja zawarcia umowy z drugą stroną.

Często kodeksowe umowy nazwane nie do końca odpowiadają naszym potrzebom. Szukając jak najlepszego rozwiązania dla siebie, a nie znajdując odpowiednich treści np. w przepisach o umowach zlecenia czy o umowach o dzieło, można sięgnąć po możliwość skonstruowania odmiennej umowy. Przyjrzymy się w tym momencie umowie o współpracy.

Często po taki rodzaj umowy sięgają osoby działające jako freelancerzy, których działania zawodowe nie zawsze mogą zamykać się w typowych zapisach umów o dzieło czy umów zlecenia.

Taki rodzaj umowy wymaga dobrej konstrukcji i konkretnego spisania założeń, których strony umowy będą się w przyszłości trzymać.

Przyglądając się pokrótce takiej umowie, należy zwrócić uwagę na to, żeby przede wszystkim dookreślić w niej strony umowy. Określamy też tutaj przykładowo rodzaj usług, łącznie z formą ich wykonywania, czy też sposobem ich wykonania. Nie zapominajmy o kwestiach dotyczących wynagrodzenia, o zawarciu fragmentu o sposobie rozliczenia – tu w zależności od tego czy współpracujemy z osobą fizyczną czy firmą, będzie to faktura bądź rachunek. Określamy czas obowiązywania naszej umowy, sposoby i tryby jej wypowiedzenia, ewentualną odpowiedzialność za niewypełnienie warunków umowy. I wiele innych założeń, które będą odpowiadały stanowi faktycznemu łączącemu nas z drugą stroną.

Nienazwane formy umów są dozwolone przez przepisy prawa, co daje większą swobodę w konstruowaniu ustaleń zawodowych pomiędzy zainteresowanymi współpracą stronami.

Wielu z nas wielokrotnie zastanawiało się nad sposobem zaprezentowania oferty swoich usług czy produktów do sprzedaży przyszłym nabywcom. Polskie ustawodawstwo dość restrykcyjnie traktuje próby nawiązania kontaktu z potencjalnym klientem. Pierwszą kwestią, którą należy rozstrzygnąć przy przygotowaniu prezentacji wachlarza naszych możliwości jest wybór formy takiej prezentacji.

Najczęściej nasuwa nam się nazwa oferta. Jednakże nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, co oferta zgodnie z przepisami prawa, oznacza. Oferta ujęta w przepisach kodeksu cywilnego, jest stanowczą propozycją zawarcia umowy kierowaną do drugiej strony. Zawiera ona już istotne postanowienia przyszłej umowy. Traktowana jest jak oświadczenie woli. Co ważne, jest wiążąca dla składającego ofertę. To nie sama nazwa decyduje o tym czy uznamy oświadczenie woli za ofertę. Decyduje o tym treść. Zgodnie z przepisami k.c. wszelkie propozycje niestanowcze lub niepełne mogą zostać zakwalifikowane jako zaproszenie do zawarcia umowy, a nie jako oferta.

Istnieje zasada nieodwołalności oferty.

Przy składaniu propozycji do zapoznania się z działalnością naszej firmy warto także znać pojęcie informacji handlowej. Informacja handlowa uregulowana została w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Co ważne wskazana ustawa reguluje nam po części kwestię uzyskania zgody na otrzymanie takiej informacji. Bezsprzecznie taką zgodę należy uzyskać od osób fizycznych, do których chcemy skierować naszą propozycję.

Ustawą, która reguluje zagadnienia konieczności uzyskania zgody od potencjalnego klienta jest także ustawa prawo telekomunikacyjne, gdzie spotykamy się z pojęciem marketingu bezpośredniego, które to związane jest właśnie z omawianymi zgodami.

Zawiłe zagadnienia związane z reklamą usług/produktów można rozstrzygać jedynie w ukonkretyzowanych przypadkach.

Aby uzyskać spadek po osobie zmarłej i stać się prawowitym właścicielem np. nieruchomości, należy w pierwszym kroku złożyć do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku.

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może zarówno obejmować spadek z ustawy oraz spadek, który nabywamy w drodze rozporządzenia majątkiem zwanego testamentem.

Co zawieramy w treści wniosku?
- wskazujemy wnioskodawcę wraz z jego danymi, tj. adresem zamieszkania i numerem PESEL,

- wskazujemy także uczestników czyli wszelkie osoby, które także mają prawo do spadku poza wnioskodawcą, wskazujemy takie same dane jak u wnioskodawcy,

- wnosimy o stwierdzenie, że spadek po wskazanym zmarłym (wskazujemy także miejsce jego ostatniego zamieszkania) nabyły wskazane osoby, czyli wnioskodawca i uczestnicy. Jeżeli mamy więcej niż jednego spadkobiercę, spadek nabyty zostanie w częściach,

- warto także wskazać kto ponosi koszty udziału w postępowaniu i w jakim zakresie,

- w uzasadnieniu wskazujemy czas śmierci zmarłego, wskazujemy także ostatnie miejsce jego zamieszkania, jego stan cywilny w chwili śmierci, oraz wskazujemy spadkobierców wykazując relację pomiędzy nimi a spadkodawcą,

- informujemy w uzasadnieniu sąd czy toczyło się kiedykolwiek postępowanie w sprawie nabycia spadku oraz czy został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia po spadkodawcy,

- w końcowej części testamentu informujemy sąd czy spadkodawca pozostawił po sobie testament oraz czy spadkobiercy składali oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku i czy którykolwiek zrzekł się dziedziczenia.

Należy pamiętać, że taki wniosek podlega opłacie w wysokości 50 zł. Do tego po złożeniu wniosku i po nadaniu sygnatury sprawie dołączamy opłatę w wysokości 5 zł na dowód uiszczenia opłaty za wpis w rejestrze spadkowym.

Jako załączniki dołączamy akty stanu cywilnego oraz inne dokumenty wynikające z treści uzasadnienia.
Wniosek składamy w oryginale i odpisach.

Kolejnym krokiem, w sytuacji gdy spadkobierców jest więcej niż jeden, jest dział spadku, który możemy zrobić zarówno u notariusza jak i w sądzie.

Przyjrzyjmy się zagadnieniu dotyczącemu umów.

Za przekład posłuży nam umowa kupna/sprzedaży nieruchomości, z której wynika, że jesteśmy jako kupujący zobligowani zapłacić kwotę wstępną jeszcze przed uiszczeniem całości kwoty. Ta część w umowach na ogół nosi nazwę zaliczki na poczet ceny bądź zadatku. Zastanówmy się zatem czym one się różnią i jakie ewentualnie niosą ze sobą zagrożenia.

Zobaczmy na początek jak brzmi przepis prawa dotyczący zadatku.

Art. 394. Kodeksu cywilnego informuje nas:
§ 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
§ 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Z treści przepisu odczytać można wyraźnie pewne zagrożenie jakie niesie ze sobą pojęcie zadatku. W sytuacji gdy jedna ze stron nie wykona umowy, druga ma możliwość odstąpienia od umowy i zachowania zadatku. Jeżeli jesteśmy stroną, która zadatek wręczyła, czyli przykładowym kupującym, który zadatek wręczył, w razie gdy druga strona nie wykonała umowy ze swojej winy, możemy żądać dwukrotności tego zadatku.

Zadatek zabezpiecza nas przed sytuacjami, gdy możemy być stratni np. finansowo w sytuacji gdy dana umowa nie dojdzie do skutku (np. niekorzystną dla sprzedającego może być sytuacja gdy lokal mieszkalny przeznaczony jest do sprzedaży, a on nie czerpie korzyści z najmu, do tego upływa długi okres czasu, a do umowy z winy potencjalnego kupca nie dochodzi, bo przykładowo ot tak się rozmyślił, wtedy sprzedający ponosi finansową stratę; jako kupujący też możemy stracić np. czas, w którym rozplanowywaliśmy wyposażenie potencjalnego mieszkania, opłaciliśmy np. dekoratora wnętrz, itp.).

Gdy umowa nie jest umową pewną z jakichś powodów, kiedy nie mamy z jednej strony przygotowanych funduszy na zakup, z drugiej przykładowo skompletowanych wszelkich dokumentów do sprzedaży, warto skorzystać z pojęcia zaliczki na poczet ceny. Zaliczka w przypadku gdy umowa nie dojdzie skutku jest zwrotna. Nie rodzi skutków takich jak pojęcie zadatku.

Warto w związku z powyższą treścią zwrócić uwagę na tego rodzaju zapisy umów.

Zobaczmy jakie m.in. zmiany w prawie przyniesie nowy rok.

- Warto zacząć od tego, że wzrośnie płaca minimalna, która w 2018 r. wyniesie 2 100, 00 zł brutto.

- Od 1 stycznia 2018 r. składki do ZUS będą opłacane za pomocą jednego przelewu. Do końca bieżącego roku ZUS miał przekazać przedsiębiorcom indywidualne numery kont do przelewu.

- Czekamy na ostateczny kształt ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, która miałaby wejść w życie już 1 marca 2018 r. (więcej informacji na naszej stronie).

- W maju 2018 r. wejdą w życie nowe przepisy o ochronie danych osobowych (więcej informacji na naszej stronie).

- Zmianie ma ulec także kodeks pracy. Nowe regulacje mają dotyczyć m.in. urlopu pracowniczego, premii uznaniowych.

- Już w czerwcu 2018 r. piraci drogowi mogą spodziewać się surowszych kar. Świeżo upieczeni kierowcy będą przechodzić tzw. okres próbny, wróci znany nam z przeszłości zielony listek, przekroczenie limitu punktów karnych wiązać się będzie z odbyciem kursów reedukacyjnych.

O wskazanych i innych zmianach w prawie będziemy informować na bieżąco w nowym roku. Zapraszamy do śledzenia wpisów w Aktualnościach.

Tworzysz teksty na strony internetowe, nagrywasz filmy reklamowe, a może nabywasz tego typu dzieła. Zarówno z jednej jak i z drugiej strony warto zabezpieczyć swój interes dobrze skonstruowaną umową o dzieło z przeniesieniem praw autorskich.

Przy przeniesieniu praw autorskich mamy na myśli autorskie prawa majątkowe, które są zbywalne. Zawierając umowę o dzieło z takim przeniesieniem należy przede wszystkim pamiętać o:

- określeniu konkretnego dzieła poprzez jego nazwanie, opisanie, sposób wykonania, i inne szczegóły techniczne dotyczące utworu-dzieła,

- zawarciu oświadczeń m.in. tych dotyczących posiadanej wiedzy, umiejętności, kwalifikacji wykonawcy niezbędnych do wykonania dzieła, a także o zawarciu kwestii dotyczącej oryginalności dzieła, z zastrzeżeniem, iż nie będzie ono naruszać praw osób trzecich,

- terminie wykonania dzieła, z podkreśleniem, że w razie utrudnień dotrzymania terminu strony mają możliwość jego zmiany za wzajemną zgodą, a także o terminie obowiązywania samej umowy,

- I CO WAŻNE! Nie zapominajmy o wymienieniu pól eksploatacji . Pomocną w tym zakresie jest ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych i art. 50 ustawy w brzmieniu:
Art. 50. Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności: 1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową; 2) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy; 3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wy- świetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
(określenie „w szczególności „ pozwala nam założyć, że pola eksploatacji możemy poszerzyć zgodnie z charakterem naszego dzieła),

- zapisie dotyczącym zależnych praw autorskich, tj. przykładowo prawie do opracowania dzieła np. w postaci adaptacji, tłumaczenia,

- określeniu ceny za dzieło łącznie z ewentualną zaliczką, a także terminem jej zapłaty.

Wskazane założenia umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich to tylko wskazania ogólne, na które należy zwrócić szczególną uwagę. Omawiana umowa obejmuje także inne zapisy niezbędne dla jej poprawnego całokształtu. Pamiętać należy, ze każda umowa dopasowana być musi do samego dzieła. Wiele założeń do skonstruowania umowy można znaleźć we wspomnianej już ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Okres okołoświąteczny wiąże się w dużej mierze ze wzmożonymi zakupami. Spójrzmy zatem co nowego w kwestii zakupów przygotował dla nas ustawodawca.

Zgodnie z propozycjami ustawodawcy wskazanymi w ustawie z dnia 24 listopada 2017 r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni już w przyszłym roku, począwszy od marca, spodziewać się możemy ograniczeń w handlu w niedzielę i święta.

I tak zgodnie z zapisami uchwalonej przez sejm ustawy zakaz ma obejmować handel w niedzielę i święta w placówkach handlowych. Jednak są pewne wyłączenia od tego zakazu, takie jak m.in. dopuszczenie handlu na stacjach paliw, w kwiaciarniach, aptekach, piekarniach, cukierniach, lodziarniach, placówkach handlowych podmiotów leczniczych, i innych.

Ograniczenia handlu tyczyć się mają także dnia 24 grudnia oraz soboty bezpośrednio poprzedzającej pierwszy dzień Wielkiej Nocy – handel odbywać ma się w te dni do godziny 14.

Ustawa stopniowo ma wprowadzać zakaz, i tak od 1 marca do końca 2018r. – zakaz nie obejmie pierwszej i ostatniej niedzieli miesiąca, w 2019 r. zakaz nie obejmie ostatniej niedzieli miesiąca.

Istnieją grupy społeczne zarówno zwolenników jak i przeciwników ustawy. Ci drudzy obawiają się zwolnień pracowniczych, ograniczenia zysków ze sprzedaży, brak możliwości dorobku np. dla grup studenckich. Zwolennicy podkreślają, że czas wolny pracownicy objęci zakazem handlu będą mogli spożytkować na relacje rodzinne.

Zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie sejmowej, dnia 29.11.2017r. ustawę przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu. Prace nad ustawą nie zostały zakończone.

Ustawa miałaby nas obowiązywać od 1 marca 2017 r.